احتمالا در مباحثی که مربوط به طراحی یک وب سایت می شود، جملاتی از UX و UI شنیده باشید. با وجود رابطه ی نزدیک این دو در بحث طراحی سایت، اما از لحاظ مفهومی و همچنین روندکاری با یکدیگر متفاوت می باشند که ما قصد داریم در این مقاله به آن ها بپردازیم.

UI چیست؟

UI (User Interface) که یک فعل و انفعال بین کاربر و یک وسیله ی دیجیتالی یا یک محصول است، برای مثال صفحه ی لمسی تلفن های همراه یا لمس دکمه ای که با آن شما قهوه ی دلخواه خود را از قهوه ساز انتخاب میکنید. در ارتباط با وب سایت ها وبرنامه ها "UI" مربوط به تصویری که میبینیم و احساسی ک به ما میدهد، می شود.

طراح UI در طراحی باید به آیکون ها ،دکمه ها با وظایف مختلف (خرید، ثیت و ...) ،تایپوگرافی، رنگ ها و فاصله ها دقت کند. UI وظیفه دارد به بالا بردن کیفیت ،جذایت و تاثیر گذاری بر روی کاربر کمک کند.

در سال 1970 برای استفاده از کامپیوتر باید از رابط‌های دستوری مانند عکس زیر استفاده می‌گردید. در واقع کامپیوتری با رابط گرافیکی، آیکون‌ها، Button ها یا حتی mouse وجود نداشت! زبان‌های برنامه‌ نویسی تنها راه انتقال دستور کاربر به سیستم بودند و در نتیجه افراد زیادی توانایی استفاده از کامپیوتر را نداشتند.

در سال 1981 گروهی از مهندسان کامپیوتر با طراحی کامپیوتر شخصی Xerox PARC، رابط گرافیکی کاربر را به دنیا معرفی کردند که از پنجره‌ها، آیکون‌ها، منوهای radio button ،drop-down و checkbox ها استفاده می‌کرد. با استفاده از این ابزار، امکان باز کردن، انتقال و پاک کردن فایل به سادگی برای کاربران ایجاد شد.

هر چند که این گرافیک قابل مقایسه با گرافیک امروزی نیست اما در آن زمان تحولی بزرگ محسوب می‌شد. این تحول باعث شد افرادی به جز برنامه‌نویسان هم بتوانند از سیستم‌های کامپیوتری استفاده کنند. در سال 1984 تیم Apple اولین کامپیوتر رومیزی Macintosh با رابط کاربری چند پنجره‌ای و دارای قابلیت کلیک موس را منتشر کردند.

امروزه طراحان UI رابط‌های مختلفی را برای وب سایت‌ها، اپلیکیشن‌های دسکتاپ و موبایل طراحی می‌کنند و عناصر گرافیکی بسیاری به این رابط‌ها اضافه شده است.

UX چیست؟

واژه UX در سال 1990 به وسیله Don Norman از گروه Apple بیان شد. بر طبق توصیف خود او: «تجربه کاربری شامل تمام جنبه‌های تعاملی کاربر با شرکت، خدمات و محصولات آن است.».

«این اصطلاح را بیان کردم چون فکر می‌کنم رابط انسانی و قابلیت استفاده، دو مفهوم بسیار نزدیک به هم هستند. می‌خواستم تمام جنبه‌های تجربه شخص از سیستم، شامل گرافیک طراحی صنعتی، رابط کاربری، تعامل فیزیکی و راهنمای کاربر را پوشش دهم.»

«نخستین الزام برای یک تجربه کاربری نمونه، برطرف کردن نیاز مشتری بدون ایجاد زحمت و دردسر برای او است. سپس باید سادگی و ظرافت را در تولید محصول در نظر گرفت تا مشتری لذت داشتن محصول و استفاده از آن را بچشد.»

«تجربه کاربری حقیقی فراتر از فراهم نمودن نیازهای بیان شده و ارائه ویژگی‌های چک لیست مشتری است. برای دستیابی به تجربه کاربری با کیفیت بالا در یک شرکت، باید ادغام بدون مرزی از خدمات متفاوت مانند مهندسی، طراحی صنعتی و گرافیکی، بازاریابی و طراحی رابط وجود داشته باشد.»

در نتیجه UX فقط به جنبه‌های بصری محصول محدود نمی‌شود. مفهوم تجربه کاربری دارای بعدهای بسیاری است و کل تجربه‌های فرد در مسیر استفاده از محصول را در برمی‌گیرد. مانند:

• روند حرکت مشتری برای آشنایی با محصول شرکت شما
• دنباله کارهای انجام شده مشتری برای ارتباط با رابط کاربری
• افکار و احساسات کاربر در روند تلاش برای دستیابی به هدف خود
• برداشت کلی مخاطب جدا از نحوه تعامل

آموزش مرتبط: آموزش UX

طراح UX باید از تحویل محصول یا سرویس مورد نظر، رفع نیازهای مشتری و دستیابی او به نتیجه دلخواهش اطمینان پیدا کند. تجربه احساسی خوب یا بد ما از یک وب سایت می‌تواند تعیین کننده استفاده یا عدم استفاده مجدد ما از آن شود. بدیهی است که اهمیت این موضوع در فروش یک محصول یا افزایش مخاطبان به قدری است که به عنوان ارائه دهنده یک سرویس، حتما باید به آن توجه داشت.

تفاوت UX و UI چیست؟

به بیان Don Norman و Jakob Nielsen :

«تمایز تجربه کلی کاربر (UX) از رابط کاربری (UI) بسیار اهمیت دارد؛ هرچند واضح است که UI بخش بسیار مهمی از طراحی است.»

در خصوص سوال: تفاوت ui و ux درچیست؟ گوگل یکی از بهترین نمونه‌های قابل ذکر می‌باشد. همان‌طور که می‌دانید رابط کاربری گوگل بسیار ساده است. فقط یک لوگو، نواری برای جست‌وجو، تعداد کمی button و صفحه‌ای برای نمایش نتایج جست‌وجو در آن مشاهده می‌شود. زمانی‌که عبارتی برای جست‌وجو نوشته شود، کاربر در کم‌تر از یک ثانیه به نزدیک‌ترین دانش دیجیتالی بشر از موضوع مورد نظر دست خواهد یافت.

تصور کنید اگر برای هر جست‌وجو 15 ثانیه زمان مورد نیاز باشد، چه احساسی به شما دست می‌دهد؟ در این صورت حتی با وجود رابط کاربری مناسب، تجربه کاربری شما از گوگل بسیار متفاوت با احساسی که هم اکنون نسبت به گوگل دارید، خواهد بود.

Ken Norton سرمایه‌گذار Google Ventures، مدیر تولید قبلی گوگل:

«تمرکز UX روی خط سیر کاربر برای حل یک مشکل و تمرکز UI روی نحوه نمایش سطوح محصول و عملکرد آن است.»

Andy Budd از بنیان‌گذاران Clearleft، بنیان‌گذار UX London:

 « تفاوت ui و ux چیست؟ را باید اینگونه پاسخ داد: دغدغه طراح UX جنبه‌های مفهومی فرآیند طراحی است، در حالی‌ که تمرکز طراح UI بر روی عناصر ملموس‌تری است.»

Craig Morrison سرپرست تولید در RecordSetter، بنیان‌گذار Usability Hour:

« تفاوتی بین طراحی UX و UI وجود ندارد زیرا دو مسئله غیرقابل مقایسه با یکدیگر هستند.»

Patrick Neeman مدیر طراحی محصول در Apptio، بنیان‌گذار Usability Counts:

« به طور کلی UI درباره طراحی بصری و طراحی اطلاعات در صفحه نمایش است. UX درباره تجربه کلی کاربر است و نمی‌تواند فقط به صفحه نمایش محدود شود.»